Als we niet slagen in een nochtans uitstekend vooraf bedacht plan, dan geven we meestal Jan en alleman en de omstandigheden de schuld, maar vaak ligt het toch (een stuk) aan een gebrek aan doorzettingsvermogen en wilskracht: die mix van discipline en vastberadenheid die ons krijgt waar we echt willen zijn.

Tekst Anne Wislez – Foto Shutterstock

Waarom de een al meer karakter heeft dan de ander is voor wetenschappers nog altijd een mysterie, maar onderzoeken geven alleszins aan dat wilskracht een eindige bron is. Het vraagt dus om er bewust en met mate mee om te gaan. Omdat ons brein een beperkt vermogen tot zelfcontrole heeft, verzwakken we onze wilskracht in het ene domein als we het gebruiken voor het andere. Dus én meer sporten én minder zoet eten tegelijk is soms te veel van het goede. ‘Ons onderzoek geeft aan dat mensen de neiging hebben om meer te drinken, meer te eten en sociaal ongunstig gedrag te vertonen wanneer ze hun wilskracht nodig hebben voor een ander doel’, zegt Mark Muraven, psycholoog aan de University at Albany in New York. Willen we meer gedaan krijgen in het leven, moeten we onze wilskracht dus managen zoals ons budget. ‘Pak dus datgene aan wat op dit moment voor jou het belangrijkst is’, zegt ook psycholoog Thomas Webb van de Sheffield universiteit. ‘Als je tevreden bent over de resultaten van die verandering, kan je overgaan op de volgende.’ Het is ook belangrijk om te kijken naar externe factoren die succesvolle verandering in de weg kunnen staan, zoals vermoeidheid, honger, stress of verleiding. Wil je dus niet eender wat in je mond stoppen wanneer je ’s avonds thuiskomt, loop dan op weg naar huis niet langs die verleidelijke bakker.

Bouw wilskrachtreserves op

Nieuw onderzoek geeft ook aan dat je wilskracht kan vermeerderen. Muraven raadt kleine oefeningen aan die je kan doen, zoals erop letten om wanneer je praat niet langer ‘euh’ te zeggen, of je tanden poetsen met je niet-dominante hand. Zo bouw je wilskrachtreserves op. Het doorbreken van gewoontes geeft je een besef van zelfcontrole dat later kan leiden tot grotere betrachtingen. ‘Die oefeningen in zelfcontrole leren je de neiging om op te geven te weerstaan en geven je een sterker gevoel van zelfdiscipline’, zegt hij. Daarnaast kan je je wilskracht ook ondersteunen door zaken te plannen, zegt Webb dan weer. ‘Je kan je wilskracht ondersteunen door specifieke doelen te stellen en ze te linken aan concrete gelegenheden om ze te oefenen.’

Bijvoorbeeld: als je een vreemde taal wilt leren, dan heb je meer kans om de lessen vol te houden als je ze op voorhand betaald hebt en ter plekke ook telkens met een vriend afspreekt. Allemaal kleine dingen die je kunnen helpen om een voornemen dit jaar echt om te zetten in wat je eigenlijk wilde: een vanzelfsprekende realiteit.

Wat is de stand van je wilskracht-rekening?

Heb je de wilskracht om je voornemen vol te houden? Hier heb je een tool om je wilskrachtreserves te meten en na te gaan wat je misschien onbewust tegenhoudt.

INKOMSTEN

➻ Denk je dat je dit keer zal slagen? ‘Soms verdwijnt wilskracht gewoon omdat we simpelweg verwachten dat dat gaat gebeuren’, zegt Carolien Martijn, professor psychologie aan de universiteit van Maastricht. ‘Negatieve gedachten kunnen self-fulfilling prophecies worden.’ Voel je vertrouwen over je doelstellingen, voeg dan 5 punten toe.
➻ Hou je je graag aan een opgemaakt plan? Kruis aan wat het best bij je past:
– ‘Ik ben heel georganiseerd en volg altijd een schema.’ Voeg 5 punten toe.
– ‘Ik kan me een paar weken aan een plan houden, maar dan vermindert mijn geestdrift.’ Voeg 3 punten toe.
– ‘Ik ben meestal niet georganiseerd en besteed mijn vrije tijd het liefst op een spontane manier.’ Voeg 0 punten toe.
➻ Kan een vriend je concreet ondersteunen? Als je een vriend kan bedenken die je effectief zal steunen, voeg dan 5 punten toe. Kan je je aansluiten bij een club of vereniging, voeg dan 4 punten toe. Steun ondervinden kan helpen om een opdracht niet als een berg te zien, maar als een haalbare kaart.
➻ Heb je in het verleden al wat bereikt? Vertelt je zelfbeeld dat je iemand bent die dingen kan bereiken en resultaten kan boeken, dan ben je meer geneigd ook nu te denken dat je plan zal slagen. Als je een paar successen uit je verleden kan opsommen, voeg dan 5 punten toe.
➻ Heb je een vervullend sociaal leven? Jezelf belonen met leuke activiteiten helpt om je focus te verzetten en zo vermijd je het gevoel dat je je zaken moet ontzeggen. Als je je gelukkig voelt met een rijk sociaal leven, voeg dan 5 punten toe.

Tel alles op. Dit is je totaal = xxx

UITGAVEN

➻ Ga je veel om met mensen die je saboteren? Kijk uit voor mensen die je succes in de weg staan. ‘Mensen die een sterke wilskracht hebben weten zich ook af te keren van alles en iedereen die falen in de hand kunnen werken’, zegt professor Martijn. Voeg 5 punten toe voor elke vriend, collega of familielid in je nabije omgeving die je zou kunnen belemmeren.
➻ Heb je moeilijke of gespannen verhoudingen? Jezelf inhouden kan soms schadelijker zijn dan eens flink ruziën. De moeite die je stopt in het in bedwang houden van je emoties vreet aan je energie. Voeg
5 punten toe voor elke conflictueuze verhouding die op dit ogenblik van belang is in je leven.
➻ Verveel je je vaak? Verveling kan je aanzetten om te grijpen naar die gewoontes die je juist probeert te vermijden. Voeg 4 punten doe als je het gevoel hebt je tijd te doden en te wachten tot er iets beters komt om te doen.
➻ Eet je veel junkfood? Onderzoek door professor Roy Baumeister en zijn collega’s vertelt dat je bloedsuikerspiegel stabiel houden essentieel is wil je taken kunnen volhouden waar discipline voor nodig is. Bestaat je dieet uit veel suikers, voeg dan 5 punten toe.
➻ Hoeveel doelen heb je? Als je jezelf meer dan één doel tegelijk hebt opgelegd, voeg dan 3 punten toe voor elk aanvullend doel. Je bronnen raken uitgeput als je te veel tegelijk wilt aanpakken.

Tel alles op. Dit is je totaal = xxx

Wat betekent je totaal?
Zoals met elke vorm van budgettering wordt het moeilijk om je plan vol te houden als je uitgaven groter zijn dan je inkomsten. Heb je een wilskrachttekort, kijk dan na aan welke punten je kan werken in de inkomstenkolom en wat je kan wegwerken in de uitgavenkolom.

m.m.v. Emily Baker