Mindful en bewust leven, daar is tegenwoordig heel wat aandacht voor. En terecht, want veel mensen hebben er iets aan. Maar mindful scheiden? Na een leven lang en gelukkig mét elkaar, lang en gelukkig uit elkaar: utopie of haalbare kaart?
Tekst Joke Van Caesbroeck – Foto Shutterstock
Mindful scheiden sluit een relatie bewust af, met een optimistische toekomst in het vooruitzicht
Doet de term conscious uncoupling ergens een belletje rinkelen? Goed mogelijk: het was actrice Gwyneth Paltrow die de woorden twee jaar geleden in de mond nam, toen ze scheidde van Coldplay-frontman Chris Martin. Zo wilde ze duidelijk maken dat zij en haar man scheidden in harmonie – het was een wederzijds besluit. De Amerikaanse relatie-experte Katherine Woodward maakte de term nog populairder en gebruikte hem om aan te geven dat beide partners een rol spelen in het uit elkaar gaan én samen werken aan een gezonde manier om in de toekomst met elkaar om te gaan. Een mooi idee, zeker als er kinderen mee gemoeid zijn en met het oog op co-ouderschap.
Mislukte liefde
Maar eerlijk is eerlijk. Bewust en mindful scheiden, het klinkt haast te mooi om waar te zijn. Als iets wat is weggelegd voor een handvol ‘happy few’. In haar boek Lang en gelukkig uit elkaar legt Woodward uit hoe koppels hun relatie bewust kunnen afsluiten, op een manier die een optimistische toekomst mogelijk maakt. Kortom: dat scheiden ook een goede ervaring kan zijn. ‘Uit elkaar gaan wordt vaak iets dramatisch, omdat het verhaal zo anders liep dan het had moeten lopen’, schrijft Woodward. ‘We willen allemaal lang en gelukkig bij elkaar blijven en als dat niet lukt, voelt het als een grote mislukking. De schok, het verdriet en vooral de schaamte, het gezichtsverlies: het lijkt alsof je er nooit meer overheen komt. We gaan er dan ook snel van uit dat ware liefde een leven lang duurt, “tot de dood ons scheidt”. De waarde van een relatie wordt bepaald volgens de duurtijd ervan. Tin voor tien jaar, zilver voor vijfentwintig jaar, goud voor vijftig jaar. Gaan we eerder uit elkaar dan wanneer een van beide partners overlijdt, dan noemen we de relatie gefaald, de liefde mislukt. Maar waarom zou “ze leefden nog lang en gelukkig” niet ook kunnen betekenen dat de partners liefdevol en positief uit elkaar gingen? Dat de liefde die ze deelden een andere vorm krijgt, waar iedereen gelukkig en dankbaar om is?’
Nieuw verhaal
‘Je verandert nooit iets als je de strijd aanbindt met de bestaande realiteit. Om iets te veranderen moet je een nieuw model bouwen, waardoor het oude model achterhaald wordt.’ Die uitspraak van uitvinder en ontwerper R. Buckminster Fuller is precies wat Woodward verstaat onder bewust scheiden. ‘Het gaat er niet om dat we een oud, krakkemikkig systeem repareren, maar dat we een nieuw systeem opzetten waarmee we onze relaties op een gezondere, verstandigere en gelukkigere manier kunnen afsluiten. Het einde van een relatie omschrijven we nog heel vaak als “stukgaan” of “op de klippen gelopen”, de kinderen komen uit “gebroken gezinnen” en misschien is er wel iemand anders die onze partner van ons heeft “afgepakt”. Met het begrip “bewust scheiden” gaat een relatie-einde er heel anders uitzien, de term alleen al als getuige. Een andere, nieuwe taal – zachter en aardiger – hanteren genereert andere informatie, inspiratie en nieuwe mogelijkheden.’
Vijf stappen
Hoe hard heel wat mensen ook proberen om een relatie op een goede manier af te sluiten, de meeste trappen toch in de val: de natuurlijke neiging om een relatie-einde als levensgevaar te zien. ‘Met het vijfstappenplan bewust scheiden wil ik een model aanbieden waarin we ons van onze beste kant kunnen laten zien, ondanks de stressvolle en lastige periode in ons leven’, zegt Woodward, die de stappen zelf doorliep tijdens haar eigen scheiding. ‘Het kan helpen om gezonde en positieve beslissingen te nemen in een tijd waarin helder nadenken niet altijd eenvoudig is. En het is er voor iedereen die integer, oprecht en eervol uit elkaar wil gaan, of je nu dertig dagen, dertig maanden of dertig jaar met iemand samen bent geweest.’
In een eerste stap ga je op zoek naar je emotionele vrijheid en leer je negatieve en moeilijke emoties als woede, haat, angst en wanhoop onder controle krijgen. De tweede stap draait rond het heft in handen nemen, uit je rol van onschuldig slachtoffer stappen en je verantwoordelijkheid nemen voor jouw aandeel in wat er gebeurd is. In de derde stap doorbreek je het patroon om je hart te helen en ga je op zoek naar de onderliggende oorzaak van negatieve patronen in je liefdesleven. In stap vier leert Woodward je een alchemist van de liefde te worden: jezelf ontdekken als een ontembare natuurkracht die in staat is om een positieve toekomst voor zichzelf én anderen op te bouwen, ondanks pijn en moeilijkheden. De vijfde en laatste stap – getiteld ‘lang en gelukkig uit elkaar’ – gaat om het nemen van verstandige, gezonde en positieve beslissingen om een nieuw leven op poten te zetten.
DE REALITEIT: 3 VALKUILEN
Bewust en op een positieve manier uit elkaar gaan is uiteraard de optie die we allemaal wel zouden kiezen. Maar een mens is pas een mens als hij ook af en toe eens struikelt. In het echte leven gaat scheiden nu eenmaal vaak met vallen en opstaan. Psychologe Anne De Keyser van De Scheidingsschool geeft drie grote valkuilen en praktische tips mee.
1 TE SNEL WILLEN GAAN
Anne De Keyser: ‘Als de knoop doorgehakt is, is het heel belangrijk om tijd te nemen voor je scheiding. Een relatie afsluiten duurt drie tot vijf jaar. Het is een emotioneel en relationeel proces dat verschillende “scheidingstaken” doorloopt: de relatie afsluiten, rouwen, je eigen leven in handen nemen, goede ouders zijn, een nieuwe kans wagen … Ook voor er een definitieve beslissing is genomen, ga je maar beter niet te snel. Beslissingen nemen op basis van emoties als angst, boosheid en verdriet is niet altijd verstandig. Een proefscheiding helpt soms om weloverwogen keuzes te maken.’
TIP: RESPECTEER ELKAARS TEMPO
‘Bij een scheidingsproces is er altijd een eerste en een tweede beslisser. Beiden maken een rouwproces door, maar op een verschillend moment. Probeer je eigen tempo en dat van je ex te respecteren. De ander kan niet sneller rouwen dan jij zou willen. Ook de manier waarop de scheidingsmelding gebeurt, is belangrijk. De beslisser vertelt het best duidelijk dat hij wil scheiden en waarom, de partner moet tijd krijgen om te reageren en vragen te stellen.’
2 DE ANDER DE SCHULD GEVEN
Anne De Keyser: ‘Heel wat mensen komen in de verleiding om de schuld van de scheiding op de ander te steken. Scheiden is dan ook een vorm van relationeel onrecht en men heeft tijd nodig om te rouwen en te herstellen. Maar: scheiden doe je met twee. En dus moet je bereid zijn om eruit te leren. Wat is jouw aandeel in de breuk en wat is het aandeel van je partner? Enkel zo verwerf je emotionele en relationele vrijheid.’
TIP: NAAR IEMAND LUISTEREN IS NIET HETZELFDE ALS IEMAND GELIJK GEVEN
‘Wees bereid om naast jouw verhaal ook het verhaal van je partner te horen. Een bemiddelaar kan daarbij helpen. Respectvol scheiden vereist dus harde arbeid, maar het loont. Het maakt je emotioneel en relationeel vrij en dat biedt het beste fundament voor nieuwe relaties.’
3 PER SE VRIENDEN WILLEN BLIJVEN
Anne De Keyser: ‘Het is natuurlijk een mooi idee: na je scheiding nog goed overeenkomen en goed kunnen praten met je ex, vooral in het belang van de kinderen. Maar vrienden blijven is niet altijd eenvoudig en hoeft ook niet per se. Ga niet over je eigen grens, soms helpt het om een tijdje helemaal geen contact meer met elkaar te hebben. Wél belangrijk is de zogenaamde “kinderbrug”: kinderen moeten de vrijheid krijgen om beide ouders graag te blijven zien. Jouw emotioneel proces is anders dan dat van de kinderen. Ex-partnerschap bestaat, ex-ouderschap niet …’
TIP: LAAT STEUNFIGUREN TOE
‘Een scheiding is een emotioneel zware periode en je bent vaak je beste “praatpartner” kwijt. Laat dus zeker steunfiguren toe in je leven, maar kies voor mensen die niet per se altijd akkoord gaan met wat je zegt: aan partijdige meningen heb je op dat moment niet veel. Een goede steunfiguur durft het ook uit te spreken als je over je grenzen gaat.’
MINDFUL SCHEIDEN
In haar boek beschrijft Katherine Woodward niet enkel haar vijf stappen om bewust te scheiden, ze geeft ook bij elke stap concrete tips. Wij geven er alvast eentje prijs.
Stap 1: Op zoek naar je emotionele vrijheid
Hou een dagboek bij dat enkel voor jou bestemd is. Schrijf je woede, teleurstelling, gêne en schuldgevoelens van je af, zonder te censureren.
Stap 2: Neem het heft in handen
Verzamel alles wat je aan je relatie herinnert. Foto’s, cadeautjes, brieven … berg ze allemaal op, op een veilige plek, niet te dicht bij je slaapkamer.
Stap 3: Doorbreek het patroon
Drink elke dag grote hoeveelheden water. Alsof je daarmee symbolisch de negatieve gewoonten uit je leven spoelt.
Stap 4: Word een alchemist van de liefde
Wees sociaal. Bel een vriendin om bij te praten, ga iets eten met een oude vriend of maak een praatje met de buren. Leg werkelijk contact met de mensen om je heen.
Stap 5: Lang en gelukkig uit elkaar
Onderneem concrete acties om een droom uit te laten komen die je al je hele leven hebt. Volg acteerlessen, boek een reis naar Italië of begin aan die roman die je altijd al wilde schrijven.
Meer info
Meer lezen
Lang en gelukkig uit elkaar – Bewust scheiden in 5 stappen, Katherine Woodward Thomas (Uitgeverij Altamira, 2016)
