Een nieuwe cultuur
In de States had op het moment van schrijven alweer de zoveelste school shooting plaatsgevonden. Duizenden mensen zouden nu elke ochtend wakker worden met het besef dat ze hun dochter, zoon, nichtje, neefje, kleinkind of beste vriend niet meer zouden zien. Deze gebroken families hadden nog maar net een laatste oproep gedaan aan het adres van de National Rifle Association om strengere controles te houden jegens personen die zich een nieuw vuurwapen willen aanschaffen, of de volgende angry kids ging weer aan het moorden.
Volgens experts worden deze shootings uitgevoerd door mentaal instabiele teenagers, maar een tijd geleden ontdekte ik op de sociale media een video die een heel andere invalshoek belichtte.
Een meisje van de Parkland High School in Florida, waar zeventien jongeren zonder blinken werden neergemaaid, greep tijdens een walk out protest van scholieren de gelegenheid een toespraak te houden. Hierin hield ze haar schoolgenoten mee verantwoordelijk omdat ze zelf voor een ‘trigger’ zouden hebben gezorgd. ‘Denk niet dat je geen indirecte schuld draagt aan deze moorden als jullie deze persoon jaren hebben afgezonderd en gepest’, zei ze. ‘Elke dag opnieuw zijn het dezelfde kids die met de vinger worden gewezen, uitgelachen en ‘ge-bullied’, simpelweg omdat ze er anders uitzien, niet aan de populaire activiteiten willen deelnemen, of niet de juiste kledij dragen. Weet je wat dat met een jonge mens doet? Juist, die wordt kwaad en die woede kan omslaan in wraak- of moordlust. Kunnen jullie niet gewoon aardig zijn en eens een praatje met ‘m maken of hem mee aan de lunchtafel vragen?’ Bang, die zat, en ze kon rekenen op een breed applaus. Voor een aantal van de jonge toeschouwers moet het een eerste keer zijn geweest dat ze met hun eigen pesterig gedrag werden geconfronteerd.
Ondertussen hebben meer dan 54 miljoen mensen deze toespraak gezien en misschien heeft de video hen ook doen nadenken over welke maatschappij we creëren en wat kinderen daardoor met zich meedragen in hun verdere ontwikkeling. Is het tijd voor een nieuwe cultuur?
De idee van medeverantwoordelijkheid legde ik een aantal jaren geleden uit aan een tachtigtal studenten van de ‘We are Paris’-klimaatcampagne van de VUB voor wie ik een lezing rond duurzame ontwikkeling gaf. ‘Een heel nieuwe wereld staat jullie te wachten’, zei ik. ‘Dit is een wereld waarin miljoenen nieuwe jobs zullen worden gecreëerd in zowel de sociale als de groene economie. Binnen elke sector klopt verandering aan de deur en je kan dit zien als een last, of als een uitnodiging. De grootste uitdaging is echter de shift van onze individuele naar een meer collectieve mindset, die ons leert dat we ons moeten situeren als een integraal deel van de planetaire ecosystemen die ons ondersteunen, en niet erboven of erbuiten. Geweld of vervuiling ontstaan niet zomaar, het is een actieve beslissing van mensen die de keuze maken om niet in preventie, duurzaamheid en een humane aanpak te investeren. Als wij dat als burgers oké vinden, dan dragen wij eveneens bij aan een humane en planetaire crisis.’
Het is tijd voor een nieuwe cultuur waarin we de zoveelste shooting of het wegkappen van de zoveelste hectare oerwoud niet langer tolereren. Met een nieuwe mindset kiezen we er eerder voor om integraal en preventief te werk te gaan en bij te dragen aan de restauratie van evenwichtige menselijke en ecosystemen. Gaandeweg zullen we dan begrijpen dat alles invloed heeft op alles, en dat we onszelf als individu niet kunnen uitsluiten uit een systeem. Van daaruit zal dat gevoel van eenheid zich dan vanzelf ontwikkelen – of dat mag ik toch graag hopen.
Pamela Peeters is milieu-economiste met als specialisatie duurzame ontwikkeling. Ze woont en werkt in de VS en produceert conscious mediaprojecten, waaronder het Eco Hero-project voor kinderen. Ze kreeg zowel een VUB- als een Columbia University Fellowship.
Foto: Carmen De Vos
