Ze heeft een lang epitheton. De vrouw die de wereld in ging als freelancejournalist, columnist, auteur, cartoonist, lifecoach en muzikant. ‘Die digitale handtekening dateert nog uit de tijd dat ik dacht me te moeten bewijzen’, zegt ze. Fleur van Groningen heeft het hart niet alleen op de tong maar ook op de juiste plaats. Met haar gevatte en door het leven beproefde kijk op de dingen geeft ze mensen inzicht, herkenning en een grijns op de lippen. Maar dat betekent niet dat het altijd gemakkelijk is geweest.
Tekst Sigyn Elst – Foto Marleen Daniëls
Het gaat hard voor Fleur van Groningen. Ze schrijft wekelijks vier tot acht columns, werkt aan een nieuw boek en woont net samen met Seppe, de liefde die haar leven mee de juiste richting in duwt. Samen met hem kocht ze een dijkhuis mét verbouwingswerk, maar gelegen aan de oever van de Oude Schelde, jawel. Over haar lange, soms explosieve zoektocht naar zichzelf en haar plaats in de wereld schrijft, tekent en praat ze vrijuit. ‘Ik ben op weg naar balans en dat is goed.’
In je columns heb je beschreven hoe erg je het als kind vond om niet te zijn zoals de anderen.
Fleur van Groningen: ‘Dat gevoel begon bij mij al in de kleuterklas. Ik had het gevoel dat ik niet in deze wereld paste. Ik had wel altijd al dat uitgesproken tekentalent. Dat is het enige in mijn leven waar ik nooit onzeker over ben geweest. Het was gewoon overduidelijk dat ik dat kon, maar tegelijk ontstond er ook een kloof met de andere kinderen. Ze wilden niet dat ik meespeelde omdat ze me raar vonden, onder andere omdat ik goed en graag tekende. Daar kwam ook bij dat mijn moeder en ik in armoede leefden. Ik had vreemde kleren aan, zelfgemaakt door mijn moeder of afdankertjes van kennissen. Dat maakte het er niet gemakkelijker op. Iedereen vond mij altijd die rare. Ik ben mijn hele schoolcarrière gepest geweest. Ik was niet sportief en had een hekel aan de turnles, ik was ook een eenzaat en erg gevoelig. Allemaal zaken die de andere kinderen waarschijnlijk niet goed begrepen.’
Was er al die tijd nooit een leerkracht die het voor je opnam?
FvG: ‘Vandaag is er veel aandacht voor pestgedrag op school. Vroeger werd dat vooral teruggekoppeld naar het gepeste kind zelf. Je lokte dat gedrag uit. In zekere zin was dat wel zo. Ik heb als jong kind een aantal traumatische ervaringen meegemaakt en daardoor heb ik eigenlijk nooit geleerd om mijn grenzen aan te geven. Als kinderen me pestten beet ik niet van me af, ik kwam niet in opstand. Dat lokte nog meer pesterijen uit. Op mijn achtste werd mijn moeder verliefd en zijn we gaan samenwonen met de man die nog altijd mijn stiefvader is, en zijn twee dochters. Mijn moeder vond dat ik me in dat gezin moest aanpassen. Ze deed dat voor een deel omdat ze nooit de indruk wilde wekken dat ze haar eigen kind zou voortrekken. Maar ook die periode slaagde ik er dus niet in om voluit te zijn wie ik ben. Later zag je ook in mijn relaties datzelfde stramien. Telkens opnieuw werd er over mijn grenzen gegaan.’
Waar was je biologische vader op dat moment?
FvG: ‘Ik ben wat ze noemen een accidentje. Mijn moeder was de minnares van een zeventien jaar oudere kunstenaar. Ik ben verwekt nadat ze eigenlijk al uit elkaar waren maar toch nog eens een nacht samen in bed belandden. Hij wilde nooit vader worden, heeft me ook nooit erkend. We hebben af en toe contact gehad maar de laatste jaren niet meer. Ik weet wel wie hij is maar vertel het liever niet. In bepaalde kringen is hij een bekende figuur en ik wil over mijn relatie met hem kunnen spreken zonder dat mensen een gezicht op hem plakken.’
Kan je het ondertussen wel omarmen dat je anders bent?
FvG: ‘Op mijn zesentwintigste heb ik een boek gelezen over hoogsensitiviteit en toen heb ik veel van mezelf herkend. Belangrijk was dat ik begreep dat ik mezelf niet moest veranderen maar juist moest leren omgaan met hoe ik ben. Door die eerste pasjes richting zelfaanvaarding ben ik automatisch ook mensen beginnen aantrekken die bij mij passen, meer gevoelige, meer artistieke mensen. Dat heeft geholpen. Toen ik mijn eerste successen boekte als cartoonist werd ik plots bejubeld om mijn anders-zijn. Ik mocht op redacties mee komen brainstormen en die ideeën vond men niet meer raar maar fantastisch out of the box. Toen ben ik een tijdje voorzichtig beginnen koketteren met dat anders-zijn. Ik probeerde er een fierheid uit te halen. Ik ging dus van een fase van extreme onzekerheid naar het andere uiterste. Dat werkte ook niet.’
‘Als kind slaagde ik er nooit in om voluit te zijn wie ik ben. Later zag je ook in mijn relaties datzelfde stramien’
Maar je voelt je ondertussen beter in evenwicht?
FvG: ‘Het gevoel dat ik volledig in het reine ben met mezelf is nog maar heel recent. Ik denk dat de liefde daar voor een groot deel tussen zit. Ik ervaar voor de eerste keer veiligheid. Die basisbehoefte is eindelijk vervuld. Omdat ik daar niet meer naar op zoek moet, komt er ruimte om een nieuw stuk van mezelf te ontplooien. In mijn huidige relatie is er voor het eerst sprake van wederzijds respect voor elkaars grenzen. Dat geeft je de mogelijkheid om ook je eigen grenzen te respecteren. Ik hoef er niet meer overheen te gaan om hem te plezieren.’
En dat was in je vroegere liefdesleven anders?
FvG: ‘Ik heb relaties gehad die niet constructief waren, waar te weinig liefde was, te weinig respect. Maar als je regelmatig vernederd wordt, komt er een moment dat je je eigen grenzen toch heel scherp aanvoelt. Dan begin je je te verdedigen en begin je aan dat zelfrespect te bouwen. Achteraf gezien ben ik zelfs dankbaar. Die pijnlijke ervaringen hebben me daar uiteindelijk bij geholpen. Maar ik moest er wel eerst tot op de bodem voor gaan. Ik ga niet het slachtoffer uithangen, dat ligt niet in mijn aard. Ik besef dat het voor een deel ook aan mezelf lag: als je je grenzen niet aangeeft, kan je monsters creëren.’
Je werkt momenteel aan een boek over hoogsensitiviteit. Wat heb je daarmee?
FvG: ‘Ik had honderd op honderd voor de test. Ik blijk dus in extreme mate hoogsensitief te zijn. Waar bij gewone mensen enkel de hoofdzaken binnendringen, komen bij mij alle prikkels ongefilterd binnen. Dat triggert je alarmsysteem waardoor je sneller in stress komt, sneller geprikkeld wordt. Hoogsensitieve mensen zijn ook bijzonder empathisch, die voelen alles heel erg aan. Ze komen een ruimte binnen en absorberen andermans emoties.’
Een bijzondere eigenschap, lijkt me dat.
FvG: ‘Maar niet altijd gemakkelijk. Ik heb er een hele tijd over gedaan om mijn eigen gebruiksaanwijzing te ontdekken. Ik ben wel blij met het boek dat ik erover mag schrijven. Enerzijds is er de theorie, anderzijds is er de praktijk en daar zal ik het over hebben. De dingen die je meemaakt als hoogsensitieve. Ik hoop dat het boek een soort vriendin kan worden voor mensen die hoogsensitief zijn.’
Je hebt op jonge leeftijd een depressie gehad. Hoe manifesteerde zich dat?
FvG: ‘Die depressie is op mijn zestiende begonnen en heeft zeven jaar geduurd. Ik voelde me niet goed op school en toen gebeurde het ook dat ik me tijdens een gesprek plots dingen ging herinneren die ik al die tijd ervoor verdrongen had. Het betrof een heel traumatische ervaring in mijn jonge kindertijd. Daarbij kwam ook dat ik op dat moment al zeven jaar in een Indiase sekte leefde met mijn moeder, mijn stiefvader en mijn twee stiefzussen. Op zich heb ik daar wel iets aan gehad, onder meer omdat ik er heb leren mediteren en leerde om aan introspectie te doen. Maar op mijn zestiende werd mijn identiteit sterker en ontwikkelde ik seksuele gevoelens, iets wat niet mocht in de sekte. De leiders drongen ons op een vrij simplistische manier allerlei regels op die mijn persoonlijkheid onderdrukten. Ik heb zelfs een tijdje geloofd dat ik des duivels was. Ik heb uiteindelijk als eerste in mijn gezin beslist om de sekte te verlaten. Een jaar later is de rest allemaal gevolgd trouwens. Maar al die verschillende dingen samen was wat veel voor een zestienjarige. Toen ik wegging uit de sekte wist ik niet wie ik was, ik wist niet welke mening ik had of hoe ik zelfstandig moest denken. Zo ben ik stilaan in een depressie gesukkeld.’
‘Ik leefde met mijn moeder en stiefvader in een sekte. Toen ik die verliet wist ik niet wie ik was of hoe ik zelfstandig moest denken. Zo ben ik stilaan in een depressie gesukkeld’
Je bent dan in therapie gegaan?
FvG: ‘Rond mijn twintigste had ik door dat het zo niet meer verder kon en wilde ik geholpen worden. Ook dat bleek een zoektocht. Mijn eerste psycholoog vroeg of we samen iets gingen drinken, beetje raar dus. (kijkt bedenkelijk) De vrouw die ik daarna contacteerde wilde elke woensdag samen met mij gaan zwemmen en praten. Ook bizar. Uiteindelijk ben ik bij een therapeute terechtgekomen die EMDR toepast (Eye Movement Desensitization and Reprocessing: een methodiek die gebruikt wordt bij de behandeling van psychotrauma om de vastgelopen verwerking van traumatische ervaringen weer op gang te brengen, nvdr). Ik kan je wel zeggen dat zij mijn leven heeft gered. Ik speelde op dat moment heel erg met het idee om zelfmoord te plegen. Het leek wel of ik in een glazen cocon zat, niks kon mij nog bereiken, ik was compleet emotie-arm. Mijn moeder was helemaal overstuur omdat ze voelde dat ik haar ontglipte. Ze herkende de signalen van mensen uit haar nabije omgeving die zichzelf het leven hadden benomen, onder meer de dochter van een vriendin van haar. Die vriendin was in behandeling bij die therapeute en mijn moeder heeft toen een deal met mij gesloten. Ze zei dat ik een half jaar in therapie moest gaan bij die vrouw. Als er niks zou veranderen, beloofde ze me dat ze me de vrijheid zou geven om zelf te beslissen wat ik wilde doen met mijn leven. Ik dacht toen, goed, ik hou dat een half jaar vol en dan maak ik me van kant. Zo zou mijn moeder toch het gevoel hebben dat ze alles had geprobeerd voor mij. Ik ben die therapeute beginnen bezoeken en dat was ongelofelijk. Vanaf dag één voelde ik me begrepen. Pas op, het was zwaar hé, want met EMDR moet je alsnog door je trauma’s gaan om daarna je hersenen te herprogrammeren. Je herschrijft je eigen interpretatie van je trauma’s zodat je er niet in vast blijft zitten, zodat je verder kan. Maar eerst moet je er helemaal opnieuw door, dat is zware kloterij. Ik ben uiteindelijk een jaar lang bij haar in behandeling geweest. Toen zei ze dat ik klaar was om terug de wereld in te gaan.’
En trok die wereld je opnieuw aan?
FvG: ‘Ik ben spiritueel maar niet op een godsdienstige manier. De Kerk en alle regels die daarbij horen zijn voor mij allemaal variaties op de onderdrukking die ik in de sekte heb ervaren. Maar ik wil wel overweldigd worden door de schoonheid van de natuur bijvoorbeeld. Ik ben naar meer op zoek dan naar wat het leven soms maar is: opstaan, werken, eten, slapen. Ik kan mij ook niet vrolijk maken voor een chique auto op de oprit of zo. Ik leef voor schoonheid en voor echte contacten. Omdat ik als kind zo veel negativiteit heb ervaren, heb ik een enorme behoefte aan dingen die tegenwicht bieden. Ik kan geen gewoon en kabbelend leven leiden. Er moet nu heel veel schoonheid en heel veel verbondenheid tegenover staan.’
Hoe belangrijk is een stabiele relatie voor je eigen welbevinden?
FvG: ‘Heel belangrijk. Het is het fundament waar je huis op kan staan. Het is ook heerlijk om niet meer op zoek te moeten zijn. Ik voel me zo veilig dat ik gek genoeg ook weer zin heb om dingen alleen te ontdekken. Dat lijkt soms wat ondankbaar, maar dat is het niet. Het is een uiting van een absoluut gevoel van vertrouwen en veiligheid.’
‘Ik ben extreem hoogsensitief. Op de test behaalde ik honderd’
Je schreef het afgelopen jaar in dit blad de column Mannenpraat, dat is nu Hart op de tong geworden. Wat zal je de lezer allemaal vertellen?
FvG: ’Ik ga gewoon schrijven over alles wat er op mijn pad komt. Mijn ervaringen en mijn inzichten wil ik graag delen in de hoop dat anderen er iets aan hebben. Je voelt je nuttig als blijkt dat je voor anderen iets kan betekenen, zelfs al is dat met een openhartige column.’
In je digitale handtekening staat onder je naam alles wat je bent: freelancejournalist, columnist, auteur, cartoonist, lifecoach en muzikant …
FvG: (lacht) ‘Da’s wel veel, ja.’
Is het niet versnipperend, al die activiteiten?
FvG: ‘Voor mij is dat niet zo versnipperd omdat er een rode draad in zit: mezelf, het zijn allemaal aspecten van mezelf. Maar ik kan ze niet allemaal tegelijk doen. Ik heb even een praktijk gehad als lifecoach maar die staat nu on hold omdat de rest veel tijd vraagt en omdat ik op een punt kwam dat ik weer wat meer aan zelfzorg moest doen in plaats van te zorgen voor anderen. Maar ik heb de opleiding in avondonderwijs afgewerkt dus ik kan het altijd weer opnemen. Ook de muziek ligt even stil. Eerlijk gezegd dateert die digitale handtekening nog uit de tijd toen ik het gevoel had mezelf te moeten bewijzen.’
Je zoekt naar evenwicht, zei je eerder. Lukt dat met al die bezigheden?
FvG: ‘Ik ben momenteel inderdaad keihard aan mijn balans aan het werken. Ik probeer prikkels te bannen door vaker de schermen van mijn tv, iPad, iPhone en laptop te mijden. Ik heb de afgelopen jaren hard gewerkt en dat wil ik anders zien. Ik heb beslist om wat minder aan te nemen. Ik zal dan logischerwijze ook minder verdienen, maar dat is niks als het tijd geeft voor levenskwaliteit, voor mijn relatie en, wie weet, misschien wel een kind.’
Hebben jullie het samen al gehad over een baby?
FvG: ’Ja, toch wel. Seppe heeft al een dochter van elf uit een eerdere relatie, maar toen we elkaar leerden kennen heb ik hem onmiddellijk over mijn kinderwens verteld. Hij wil me het moederschap niet ontzeggen. Ik voel dat de jaren dat ik enkel leefde voor mijn carrière en het verkennen van mijn identiteit stilaan plaats kunnen maken voor meer. Vrienden, schilderen voor mezelf in plaats van voor opdrachtgevers, en een baby, ja. Als het fysiek lukt denk ik wel dat die er zal komen.’
