Welke yoga is je op het lijf geschreven?

Hatha, ashtanga, iyengar, power yoga … Het aanbod van yogastromingen is enorm. Wat past nu het best bij jou? Een gefundeerde keuze begint bij weten wat je wilt en waar je voor staat.

Tekst Agnès Rogelet – Foto Robert Benson/Gallery Stock

Lange tijd deden we gewoon aan ‘yoga’. Dat kwam neer op een paar zenhoudingen aannemen om beter te kunnen ademen, soepeler te worden en je beter te kunnen concentreren – dachten we. Maar dat is een heel simpele visie op de Indiase hatha (in Sanskriet betekent hatha yoga ‘yoga door intense inspanningen’). Vandaag ligt het allemaal wat ingewikkelder. Je kan kiezen uit eeuwen­oude methodes met Indisch klinkende namen, exotische versies (Thais, Egyptisch …), cross-overs (gecombineerd met Pilates of met spieroefeningen) of heel specifieke vormen (in duo, in het water, prenataal …)

‘In de jaren zestig was er nog veel onwetendheid over yoga, wat aanleiding gaf tot het ontstaan van zachte vormen die zich wilden onderscheiden van gymnastiek’, zegt Silvia Ceccomori, die een masterproef schreef over de chronologie van de filosofie. In de 20ste eeuw had je heel wat volgelingen van spirituele meesters die een opleiding hadden gekregen in India of in de Verenigde Staten, die allemaal hun eigen techniek promootten en daarbij de tekst waarnaar ze verwezen kleurden met hun eigen persoonlijkheid. Eigenlijk gebruikten ze allemaal dezelfde bouwstenen, maar ze maakten er andere constructies mee: de cursussen onderscheidden zich door de houdingen die werden aangeleerd (de keuze, de volgorde …), de aandacht voor ademhaling, voor ontspanning, voor de geest en de relatie tussen het zelf (atman) en God (brahman).

Voor puristen is de spirituele dimensie niet compatibel met marketing. ‘Yoga heeft niks te maken met blingbling’, vindt Anne (48), die iyengar-yoga volgt. Toch zoeken sommige yoga-adepten hun heil in een meer ludieke aanpak. Ieder heeft zo zijn eigen benadering. Sommigen proberen verschillende stijlen uit in het fitnesscentrum of doen aan yoga om in vorm te blijven; anderen verkiezen de rust van een gespecialiseerd yogacentrum, of zelfs het purisme van een ashram – foto van de leermeester en gemeenschapsleven incluis. De meeste yogacursussen richten zich op drie domeinen: het fysieke, het mentale en het spirituele. Door je doel te bepalen (leren omgaan met stress, pijn verlichten, leren mediteren …) kan je ontdekken welke stroming het best bij jou past. Het enige wat je dan nog rest, is een goede leraar vinden. De beste lesgevers maken deel uit van een erkend netwerk, scholen zich permanent bij en begeleiden hun leerlingen in de houdingen (let wel op met tegen­indicaties: hypertensie, glaucoom …). Ze hebben dus alles in huis om hun leerlingen te motiveren.

Gezond bewegen

vinyasa, ashtanga, shadow

Doel: gifstoffen afvoeren; een soepeler en energiek lichaam krijgen.

Hoe? Verschillende houdingen die in elkaar overvloeien, synchroon met je ademhaling (concept van vinyasa). Het cardiomusculaire ritme verhoogt het uithoudingsvermogen, zuivert je lijf, verhoogt je lichaamstemperatuur en creëert een soort meditatief effect. Traditionele versie: ashtanga combineert 6 reeksen van 30 lichaamshoudingen in een vaste volgorde. Kenmerkend voor ashtanga is een trage en sonore ademhaling: ujjayi. Lessen beperken zich dikwijls tot de eerste 3 reeksen. Daarna wordt het niveau heel hoog – alleen voor kenners dus (www.theashtangaspace.com). Afgeleiden: vinyasa, waarbij de volg­orde van de asana’s of lichaamshoudingen wordt gevarieerd (www.yoga-on-call.be); power yoga, dat een andere choreografie aanbiedt, soms zonder de spirituele dimensie (www.yogacafe.be, www.topvorm.be). Energetische versie: shadow yoga neemt de schaduwlagen weg die zich tussen je geest en je lichaam bevinden door middel van reeksen heel precieze houdingen, beïnvloed door de martial arts (kalaripayat) en door stimulering van bepaalde energiepunten. Eenvoudig maar toch niet te onderschatten (bij Brussels Yoga Pilates kan je yin yang yoga volgen, onder meer geïnspireerd op shadow yoga: www.b-y-p.be). Gedurfd: yoga bikram beoefen je in een ruimte met een temperatuur van 40°C om de spieren te verwarmen. Let op bij vermoeidheid of als je problemen hebt met je ademhaling of je hart. Heel controversieel (www.bikramyogaantwerp.be).

Leren loslaten

hatha, restorative yoga, yin, nidra

Doel: leren omgaan met stress en je concentratievermogen verbeteren.

Hoe? Via doorgedreven ontspanning. De poses worden aangehouden tot je vanzelf diep gaat ademhalen en je gedachten kalmeren, waardoor je beter luistert naar je lichaam. Klassieke stijl: hatha richt de aandacht op het beheersen van je ademhaling (lucht inademen, uitademen of in je longen houden) tijdens en buiten de asana’s. De sessie eindigt met een ontspanningsoefening (www.flowingyoga.be; www.yogaericgomes.be). Rustige versie: restorative yoga regenereert je lichaam dankzij de poses die lang worden aangehouden (meer dan 5 minuten). Elke leerling gebruikt voorwerpen (blokken, dekens …) om een comfortabele positie te vinden en zo spanningen te kunnen loslaten. Bijzonder relaxerend (www.yoga-mind­inmotion.be). Taoïstisch: yin yoga maakt gebruik van 20 zit- of lighoudingen die 3 à 5 minuten worden aangehouden om zo de diepe weefsels te bereiken en de spieren te doen ontspannen. De houdingen stimuleren de meridianen van je bekken en doen op die manier je energie weer stromen. Om weer helemaal in evenwicht te komen (www.bewustbewegen.be, www.praktijkoogstmaan.be). Diep: nidra lijkt wat op een hypnosesessie. Na enkele strekoefeningen en zelfmassages begint de les in lighouding, onbeweeglijk en met gesloten ogen. De lesgever nodigt je uit om elk deel van je lichaam te voelen (‘roteren van het bewustzijn’) en suggereert positieve beelden of zinnen. Om helemaal van op te knappen (www.yoga-vedanta-aalst.be; www.yogastudioperpleks.be).

Pijn verlichten

iyengar, vini yoga, yogatherapie

Doel: je houding en spijsvertering verbeteren, rugpijn verlichten … Je lichaam respecteren, met andere woorden.

Hoe? Via oefeningen die gericht zijn op specifieke zones. ‘Door de weerstand in je lichaam te lokaliseren bereik je de subtielere lagen, die waar je afwijzingen en trauma’s liggen opgeslagen’, zegt Toni d’Amelio, leraar iyengar. De strikte versie: iyengar is dé referentie. De houdingen zijn gebaseerd op ‘juwelen’ die je beetje bij beetje moet polijsten, soms met behulp van houten blokken, riemen, dekens … Met zijn focus op een correcte lichaamshouding maakt deze yogatechniek je sterker. Je krijgt ook meer uithoudingsvermogen en leert jezelf beter kennen. Heel intens (iyoga.be; www.iyengaryoga.be). Geïndividualiseerd: vini yoga vindt dat yoga zich moet aanpassen aan het individu (gezondheid, levensstijl …) en niet omgekeerd. Je volgt dus een collectieve of een individuele cursus, met focus op een deel van je lichaam of één enkele houding waar alle oefeningen rond draaien. Herbronnend (yogaseva.weebly.com). Therapeutisch: yogatherapie (in de traditie van meester Krishnamacharya) bestaat uit een individueel consult, trouw aan het idee van transmissie dat aan de basis ligt van yoga. De therapeut zet een programma uit in functie van je problemen (spijsvertering, rugpijn, slaapstoornissen …) die je thuis uitvoert (20 minuten per dag): yogahoudingen, levensstijl, ontspannen, gedichten voordragen … Voor wie zich op regelmatige basis wil engageren (www.nectaroflife.be; www.lotusrelaxatiecentrum.be).

Je spirituele kant ontwikkelen

kundalini, anusara, jivamukti, karma yoga

Doel: je enthousiasme verhogen, je mildheid vergroten en je relatie met de wereld en anderen verbeteren.

Hoe? Heel veel aandacht gaat naar meditatie en filosofische lessen. De pedagogische onderbouw verbindt permanent het fysieke, psychologische en spirituele niveau. Holistisch: kundalini, Sanskriet voor ‘levensenergie’, verhoogt je creatief potentieel. Een samensmelting van statische en dynamische oefeningen, soms vrij gesofisticeerde ademhalings­oefeningen, relaxatie en meditatie, al dan niet met mantra’s. Revitaliserend (www.kundaliniyoga.be). De vrolijke versie: anusara viert de goddelijke natuur van onze handelingen in een vrolijke sfeer. De lessen, die heel dynamisch zijn en veel aandacht besteden aan de juiste lichaamshouding, combineren gesprekken met mantra’s en tips en draaien rond een bepaald thema. De bedoeling is om het respect voor jezelf en voor anderen verhogen. Om je beter in je vel te voelen (yoga-ashtanga.net, www.yogananda.be). Hip: jivamukti, ontstaan in New York, draait rond een thema uit het dagelijks leven (‘Ik en geweldloosheid’, ‘Hoe leer ik eerlijker te zijn?’ …) Door yogatek­sten te lezen, mantra’s te zingen of naar muziek te luisteren leer je je weer te centeren. De techniek is gebaseerd op ashtanga en blijft dus fysiek vrij zwaar. Verhelderend (jivamuktiyoga.com; website in het Engels). Gericht: karma yoga (‘yoga van de dienstbaarheid’) stimuleert onbaatzuchtige handelingen, en wordt ingeoefend zowel in de yogales als in het dagelijks leven; bhakti yoga (‘yoga van de liefde’) legt de nadruk op heilige rituelen; jnana yoga (‘yoga van de wijsheid’) draait rond contemplatie. Ze laten je allemaal toe om ‘pure’ yoga te beoefenen in ashrams of spirituele centra (www.devlieren.org, www.leela-yoga.be).